Ένα τρένο δίχως στάσεις

Της Κωνσταντίνας Πέππα

Αλέξης Σταμάτης

Τα βιβλία του δεν προλαβαίνουν να σκονιστούν ξεχασμένα στο κομοδίνο, ούτε θα χρειαστείτε σελιδοδείκτη για να θυμάστε σε ποιο σημείο έχετε μείνει, διότι δε θα σταματήσετε σε κανένα σημείο, παρά μόνο στο τέλος.

Τα μυθιστορήματα του συγγραφέα, Αλέξη Σταμάτη, είναι ένα ταξίδι με τρένο, που όσες στάσεις κι αν κάνει, δε θα θέλετε να κατεβείτε σε κανένα σταθμό. Τα τοπία και οι σκηνές που θα εναλλάσσονται από το παράθυρό σας, θα σας καθηλώσουν στο κάθισμα.

«Ένα παιδί ανεβαίνει ένα βουνό, διασχίζει ένα δάσος, φτάνει σ’ένα πλάτωμα κι αγναντεύει την πεδιάδα που απλώνεται από κάτω. Ξέρει, σχεδόν ασυνείδητα, πως ο βράχος πάνω στον οποίο κάθεται, τα δέντρα που τον περιτριγυρίζουν, το χώμα, το ρυάκι, είναι οι ρίζες του. Τα θεωρεί δεδομένα, φυσικά, μόνιμα. Αλλά εκείνο που αντικρίζει στο βάθος, το αναστατώνει, το αποσυντονίζει». (απόσπασμα από τη «Βίλα Κομπρέ»)

Οι ήρωές του, δε θα τρυπώσουν στα μουλωχτά από κάποια χαραμάδα του μυαλού σας. Θα τους έχετε ήδη ανοίξει την πόρτα διάπλατα, αφού, δίχως να το καταλάβετε, θα έχετε γίνει ένα με αυτούς.

Οι αγωνίες τους, τα πάθη τους και οι περιπέτειές τους, θα γίνουν ήχος και εικόνα και θα εισβάλλουν στο χώρο που θα βρίσκεστε.

Μην εκπλαγείτε, αν ξαφνικά το κρεβάτι σας ή η πολυθρόνα σας, γίνουν κάθισμα αυτοκινήτου κι εσείς, βρεθείτε να οδηγείτε σε μια αμερικανική λεωφόρο.

Μην παραξενευτείτε, αν το ωραίο και ευήλιο ρετιρέ σας, μετατραπεί σε ανήλιαγο υπόγειο.

Το σίγουρο είναι ότι βρίσκεστε, ή μάλλον, ταξιδεύετε μέσα στις σελίδες ενός βιβλίου του Αλέξη Σταμάτη.

«Η δολοφονία ενός μοναχού πώς μπορούσε να συνδεθεί με την εξαφάνιση της Ελένης; Κι ένα hotmail από έναν άγνωστο αποστολέα πώς θα στοιχειοθετούσε οποιαδήποτε απόδειξη; Υπήρχε πάντα κι η διορία που πλησίαζε. ‘Αν χάσεις εμένα, χάνεις και την Ελένη... Σου το υπόσχομαι ότι ως τη Δευτέρα, αν ακολουθήσεις όσα σου λέω, θα την έχεις βρει. Αλλιώς δε θα τη βρεις ποτέ. Καταλαβαίνεις...’»  (Οδός Θησέως)

Γελιέστε, επίσης, αν νομίζετε ότι θα μπορέσετε να μαντέψετε το τέλος ενός μυθιστορήματος. Το στοιχείο του απρόβλεπτου κι οι ανατροπές θα αναδυθούν, ακριβώς τη στιγμή που θα είστε βέβαιοι ότι θα έχετε βρει την άκρη του νήματος.

Το τέλος δε θα έχει αρχίσει να πλησιάζει από τη μέση της ανάγνωσης – όπως συμβαίνει σε αρκετά βιβλία και χάνεται όλο το σασπένς – αλλά θα μπει με την τελευταία τελεία, στην τελευταία σελίδα.

Το να καταφέρει, κάποιος, να μπει μέσα στο μυαλό του Αλέξη Σταμάτη, είναι σαν να προσπαθεί να παγιδεύσει πεταλούδες με σκισμένη απόχη.

«Παρόλο που η κυματιστή κορυφογραμμή των ουρανοξυστών, έτσι όπως την αντίκριζε πλησιάζοντας στο τέρμα της γέφυρας, έμοιαζε με τις απολήξεις μουσικών συμβόλων σ’ένα φανταστικό πεντάγραμμο, ωστόσο, ήταν εκείνος που έγραφε ακόμα την παρτιτούρα. Ο συνθέτης ήταν ο ίδιος. Δημιουργούσε στο χώρο και το χρόνο. Μόνο που αντί για νότες, χρησιμοποιούσε λέξεις, έννοιες, συναισθήματα. Ύφαινε την ίδια του την πλοκή. Συνέθετε την αμερικάνική του φούγκα». (Αμερικάνικη φούγκα)

Τέλος, θα σας συμβούλευα να ξεκινάτε την ανάγνωση ενός μυθιστορήματος του Αλέξη Σταμάτη σε χώρο και ώρα, που δε θα σας ενοχλήσει κανείς.

Ειδικά, αν πρόκειται να πάρετε στα χέρια σας το «Μπαρ Φλωμπέρ». Είναι σίγουρο πως θα σας βρει το ξημέρωμα, διαβάζοντάς το.

Όπως βρήκε κι εμένα...

«Βρισκόμουν σ’ένα σταυροδρόμι με δύο επιλογές. Αριστερά μου υπήρχε ένας ασφαλτοδρωμένος δρόμος που εμοιαζε χωρίς τέλος, γεμάτος κίνηση, με αυστηρό όριο ταχύτητας, γεμάτος φανάρια και τροχονόμους. Δεξιά μου άρχιζε ένας κακοτράχαλος χωματόδρομος, διχως σημάνσεις και όρια και μ’ένα όνομα γραμμένο πρόχειρα πάνω σε μια σκονισμένη πινακίδα, ένα όνομα οδοντικό και χειλικό μαζί: Λουκάς Ματθαίου». (Μπαρ Φλωμπέρ)

Εσείς, ποιον δρόμο θα επιλέξετε;